संगणक माऊसची संपूर्ण माहिती मराठी Computer Mouse Information In Marathi​

Computer Mouse Information In Marathi​ | History of the mouse -Who invented mouse? | what is a mouse | Mouse Button Names | Computer Mouse Internal Parts​

मित्रांनो, आपल्यापैकी बहुतेक जणांना “कंप्युटर माऊस” बद्दल माहिती आहे. पण याचा इतिहास, माऊसचे प्रकार, त्याचे विविध भाग, माऊस कोणी तयार केला आणि माऊस कोणकोणत्या ठिकाणी वापरला जातो याबद्दल आपणास पुरेशी माहिती नसेल. म्हणून आजच्या पोस्टमध्ये आपण कंप्यूटर माऊसची सविस्तर माहिती “Mouse information in Marathi” मराठीमध्ये पाहणार आहोत.

माऊस चा इतिहास – उंदराचा शोध कोणी लावला ?| History of the mouse –Who invented mouse?

कंप्युटर माऊसचे पहिले नाव “X-Y पोजिशन इंडिकेटर” होते, कारण माऊसचा उपयोग यूजर म्हणजे आपल्याला स्क्रीनवर पोझिशन दाखवण्यासाठी केला जातो. माऊस प्रामुख्याने डिस्प्ले सिस्टीममध्ये वापरला जातो. 1960 साली डग्लस एंगेलबार्ट यांनी पहिला माऊस तयार केला होता, आणि त्यांनी 17 नोव्हेंबर 1970 रोजी त्यासाठी पेटंट घेतले.

कंप्युटर माऊसचा पहिला वापर Xerox Alto या सिस्टीममध्ये झाला, परंतु त्याला मोठे यश मिळाले नाही. नंतर, Apple Lisa या कंप्युटरमध्ये माऊसचा वापर सुरू झाला. आजच्या काळात सर्व डेस्कटॉप (टेबलवर ठेवले जाणारे) कम्प्युटरमध्ये माऊस हे एक महत्त्वाचे पॉइंटिंग डिव्हाइस म्हणून वापरले जाते.

संगणक माऊस काय आहे ? | What is a mouse

माऊस हे डेस्कटॉप कंप्युटरचे हार्डवेअर इलेक्ट्रॉनिक उपकरण आहे. त्याचे कार्य graphical user interface (GUI) च्या आधारावर काम करणारे एक इनपुट डिव्हाइस आहे. माऊसला “पॉइंटिंग डिव्हाइस” असेही ओळखले जाते. याचा मुख्य उपयोग डेस्कटॉप कंप्युटर किंवा लॅपटॉपच्या स्क्रीनवरील आयकॉन (जे विविध प्रकारचे चित्र किंवा चिन्ह असतात) निवडण्यासाठी, उघडण्यासाठी, बंद करण्यासाठी, किंवा हटवण्यासाठी केला जातो. माऊसच्या साहाय्याने आपण स्क्रीनवर कुठेही जाऊ शकतो.

माऊसचा उपयोग करून संगणकाला इनपुट (आदेश किंवा संदेश) दिला जातो, ज्याद्वारे फाइल्स, फोल्डर्स, एप्लिकेशन्स, सॉफ्टवेअर यासारख्या गोष्टींवर क्रिया करता येते. आपण कट, कॉपी, पेस्ट, आणि डिलीट करण्यासारख्या कार्यांसाठी माऊसचा वापर करतो.

माऊस सपाट पृष्ठभागावर ठेवून सरकवला जातो, ज्यामुळे स्क्रीनवरील कर्सर देखील हलतो. या सपाट पृष्ठभागाला माऊस पॅड म्हणतात. माऊस संगणकाशी वायरने जोडला जातो, परंतु ब्लूटूथद्वारे वायरलेस कनेक्ट करण्याची सुविधा देखील उपलब्ध आहे. Computer Mouse Information In Marathi

माऊसचे बटणाची नावे कोणते आहे ? | Mouse Button Names

माऊस सामान्यतः दोन मुख्य बटणांसह येतो:

• उजवे बटण: Mouse Right Button संदर्भ मेनू उघडण्यासाठी वापरले जाते. हे बटण तुम्ही जिथे क्लिक करता त्यावर आधारित अतिरिक्त पर्याय उपलब्ध करून देते. माऊसच्या उजव्या बटणाचा वापर मुख्यतः संदर्भ मेनू उघडण्यासाठी केला जातो. जेव्हा तुम्ही या बटणावर क्लिक करता, तेव्हा तुम्हाला त्या ठिकाणी संबंधित अतिरिक्त पर्याय उपलब्ध होतात. उदाहरणार्थ, दस्तऐवज किंवा फाईलवर उजव्या क्लिक केल्यास तुम्हाला कट, कॉपी, पेस्ट, डिलीट आणि इतर क्रियांसाठी पर्याय दिसतात.
• डावे बटण: Mouse Left Button हे स्क्रीनवरील आयटम निवडण्यासाठी, क्लिक करण्यासाठी, आणि ड्रॅग करण्यासाठी वापरले जाणारे प्राथमिक बटण आहे. माऊसचा डावा बटण हे सर्वात महत्त्वाचे बटण आहे, जे मुख्यतः आयटम निवडण्यासाठी, क्लिक करण्यासाठी, आणि ड्रॅग करण्यासाठी वापरले जाते. उदाहरणार्थ, तुमचा माऊस चालवत असताना तुम्ही कोणतेही आइटम निवडण्यासाठी या बटणावर क्लिक करता. ड्रॅग करण्यासाठी, तुम्ही घटकावर क्लिक करून धरून ठेवता आणि नंतर तो हवेच्या ठिकाणी हलवता.
• स्क्रोल बटण: Mouse Scroll Button डावे आणि उजवे बटण यांच्यामध्ये असलेले चाक आहे, जे वापरकर्त्यांना पृष्ठे किंवा सूची स्क्रोल करण्याची परवानगी देते. स्क्रोल बटण, जे सामान्यतः डाव्या आणि उजव्या बटणांच्या मधे असलेले चाक आहे, वापरकर्त्यांना पृष्ठे किंवा यादी स्क्रोल करण्याची सुविधा देते. स्क्रोल बटणावर बोट फिरवल्यावर, तुम्ही वेब पृष्ठांवर किंवा दस्तऐवजांमध्ये सहजपणे वर-खाली सरकू शकता. हे कार्य विशेषतः मोठ्या दस्तऐवजांमध्ये काम करताना उपयोगी ठरते.
• मधले बटण: Mouse Middle Button काही माऊसमध्ये स्क्रोल व्हीलसह एक मधले बटण असते, ज्याचा वापर नवीन टॅब उघडणे किंवा टॅब बंद करण्यासारख्या अतिरिक्त कार्यांसाठी केला जातो. काही माऊस मॉडेल्समध्ये स्क्रोल व्हीलसह एक मधले बटण असते. हे बटण विविध कार्यांसाठी वापरले जाते, जसे की नवीन टॅब उघडणे, विद्यमान टॅब बंद करणे किंवा काही विशिष्ट सॉफ्टवेअरमध्ये कार्ये पार करण्यात मदत करणे.
• साइड बटणे (पर्यायी): Mouse Side Buttons काही माऊसच्या बाजूला असतात, आणि हे बटण वेब ब्राउझरमध्ये मागे किंवा पुढे नेव्हिगेट करण्यासारख्या कार्यांसाठी वापरले जाते. काही माऊसच्या बाजूला साइड बटणे असतात, जे विशेषतः वेब ब्राउझरमध्ये मागे किंवा पुढे नेव्हिगेट करण्यासाठी उपयोगी पडतात. हे बटण वापरकर्त्याला जलद आणि सोयीस्करपणे वेब पृष्ठांमध्ये नेव्हिगेट करण्यास मदत करतात, ज्यामुळे ब्राउझिंगचा अनुभव अधिक सुलभ आणि कार्यक्षम बनतो.

संगणक माउस अंतर्गत भाग कोणते आहे? | Computer Mouse Internal Parts​

माऊस आपले काम अधिक सुरळीत आणि सोपे करते. माऊसचे विविध भाग असतात, ज्यांचे वेगवेगळे कार्य असते. आता आपण या भागांबद्दल सविस्तर माहिती पाहूया:

• बटणे: माऊसला मुख्यतः दोन बटणे असतात—एक उजव्या बाजूला आणि एक डाव्या बाजूला. ही बटणे कोणत्याही वस्तू किंवा मजकूर निवडण्यासाठी आणि कार्य करण्यासाठी वापरली जातात.
• बॉल, सेन्सर किंवा एलईडी: पूर्वीचे माऊस यांत्रिक असायचे, ज्यात बॉल आणि रोलर्स वापरले जायचे. तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीनुसार आता लेझर आणि एलईडी लाइट्सचा वापर होतो, ज्यामुळे माऊस अधिक अचूक आणि वेगवान बनले आहे.
• सर्किट बोर्ड: माऊसच्या आत सर्किट बोर्ड असतो, ज्यात डायोड, रेजिस्टर, कॅपेसिटर आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक घटक असतात. जेव्हा आपण माऊस बटणे किंवा स्क्रोल व्हील वापरतो, तेव्हा हे सर्किट बोर्ड इलेक्ट्रॉनिक सिग्नलच्या स्वरूपात इनपुट स्वीकारते आणि ते संगणकाला पाठवते.
• स्क्रोल बटण: माऊसवर एक स्क्रोल बटण असते, ज्याचा वापर इंटरनेटवरील वेब पेजेस, ऑनलाइन पुस्तके, किंवा इतर लांब मजकूर स्क्रोल करण्यासाठी केला जातो.
• केबल किंवा वायरलेस रिसिव्हर: माऊसला जोडलेली केबल संगणक किंवा लॅपटॉपला कनेक्ट करण्यासाठी वापरली जाते. काही माऊस वायरलेस असतात, ज्यात ब्लूटूथ, इन्फ्रारेड, किंवा रेडिओ सिग्नलद्वारे कनेक्ट केले जाते.
• मायक्रोप्रोसेसर: माऊसच्या सर्किटमध्ये एक छोटासा मायक्रोप्रोसेसर असतो, जो माऊसच्या सर्व कार्यांवर नियंत्रण ठेवतो. हा प्रोसेसर माऊसचा “मेंदू” आहे आणि त्याच्याशिवाय माऊस कार्य करू शकत नाही.

माऊसचे किती प्रकार आहेत ? | what are the types of mouse

Three types of mouse​ or two types of mouse ? आजच्या आधुनिक संगणकांमध्ये विविध प्रकारचे माऊस वापरले जातात. सध्याच्या काळात ऑप्टिकल माऊस हा डेस्कटॉपसाठी सर्वात सामान्य आणि लोकप्रिय प्रकारचा माऊस आहे, जो यूएसबी (USB) पोर्टशी जोडला जातो. याला आपण USB माऊस असे म्हणतो. माऊसचे विविध प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत:

• मेकॅनिकल माऊस
• ऑप्टिकल माऊस
• जॉयस्टिक
• लेझर माऊस
• यांत्रिक माऊस
• वायरलेस माऊस
• फूटमाऊस
• टचपॅड
• ट्रॅकबॉल
• ट्रॅक पॉइंट

माऊस चे पोर्ट्स | Mouse ports 

माऊस संगणक किंवा लॅपटॉपशी कनेक्ट करण्यासाठी काही विशिष्ट तंत्रज्ञानांचा वापर करते, ज्याद्वारे आपण संगणकाला इनपुट देऊ शकतो. खाली काही माऊसमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या कनेक्शन पोर्टची नावे दिली आहेत:

• ब्लूटूथ
• इन्फ्रारेड
• PS/2 पोर्ट
• सिरीयल पोर्ट
• USB

माऊस चे उपयोग | Uses of the mouse 

आपण सर्वांनी माऊसचा वापर केला आहे, पण माऊसचा उपयोग नेमका कुठे आणि कशासाठी केला जातो हे आपण पाहणार आहोत. चला, माऊसचे काही महत्त्वाचे उपयोग समजून घेऊया:

• माऊस कर्सरची हालचाल: माऊसचे मुख्य काम म्हणजे स्क्रीनवरील कर्सरला आपल्या इच्छेनुसार कोणत्याही दिशेने हलवणे.माऊस कर्सर ची हालचाल करणे हे माऊस चे प्राथमिक कार्य आहे. आपण जसे माऊस पॅड वर माऊस सरकवतो, तसे स्क्रीन वर असलेला कर्सर सरकतो. माऊस कर्सर च्या मदतीने डेस्कटॉप स्क्रीनवर कोठेही जाणे शक्य होते. माऊस ची सर्व कामे कर्सर च्या मदतीनेच शक्य होतात, त्यामुळे कर्सर हा माऊस चा सर्वात मुख्य घटक आहे.
• निवड (Selection): माऊस चा वापर करून यूजर कोणतेही Images, Text, Files आणि Folders, सिलेक्ट करू शकतो. व त्यांच्या वर काही क्रिया जसे Cut, Copy, Paste करू शकतो. आपण कोणताही घटक सिलेक्ट केल्यावर त्याच्या बाजूला एक निळ्या रंगाचा बॉक्स तयार होतो. आणि पुढे आपण माऊस चे Right Click बटन चा वापर करून हवी ती क्रिया करू शकतो.
• ड्रॅग-ड्रॉप (Drag-Drop): संगणक किंवा लॅपटॉपवर काम करत असताना, एखादी गोष्ट निवडून ती ड्रॅग आणि ड्रॉप पद्धतीने एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी हलवली जाऊ शकते.संगणकाच्या स्क्रीन वरील कोणतेही घटक आपण माऊस च्या मदतीने कोठेही नेऊ शकतो, या प्रक्रियेला Drag- Drop असे म्हणतात. ते घटक Software, Applications, Files, Folders, Images आणि Videos यापैकी कोणतेही असू शकतात. Drag- Drop प्रक्रियेत प्रथम ते Object सिलेक्ट करावे लागते आणि हव्या त्या ठिकाणी नेऊन सोडायचे असते. कोणताही घटक सिलेक्ट केल्यावर Left Click बटन दाबून धरावे लागते आणि हव्या त्या ठिकाणी नेऊन सोडावे लागते.
• स्क्रोलिंग (Scrolling): इंटरनेट वापरताना, वेबसाईटवर पेज ओपन करून त्यातील माहिती पाहतो. जर पेजवर खूप माहिती असेल, तर स्क्रोल बटणाच्या साहाय्याने त्या पेजवर खाली किंवा वर जायला मदत होते.आपल्याला जर मोठ्या वेबसाईट किंवा Document वर काम करायचे असेल तर आपल्याला माऊस च्या Scroll बटन ची गरज लागते. माऊस मध्ये दोन्ही क्लिक बटन च्या मध्ये एक उभी फिरकी असते, तिला Scroll बटन असे म्हणतात. जसे ते Scroll बटन आपण बोटाने फिरवतो, त्यानुसार स्क्रीन वरील Document खाली-वर सरकते. या बटन चा उपयोग नुसता Document साठी नाही तर, Powerpoint, Word, Exel येथे मोठ्या Files बनवताना किंवा वाचताना होतो.
• कॉम्बिनेशन ऍक्टिव्हिटी: माऊसचा वापर विविध कार्यांसाठी केला जातो. उदाहरणार्थ, Ctrl + माऊस क्लिक वापरून नवीन विंडोमध्ये हायपरलिंक उघडता येते.
• खेळ खेळणे: संगणक किंवा लॅपटॉपवर विविध ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन गेम्स खेळताना माऊसचा उपयोग होतो. त्यात कोणत्याही विशिष्ट वस्तू निवडणे, गाडी चालवणे, पळणे, किंवा दिशा निवडणे यांसारख्या क्रिया करता येतात.
• Hovering – माऊस कर्सर जेव्हा Clickable घटक जसे Link वर नेला जातो, त्यावेळेस आपल्याला त्याची माहिती दिसते. या क्रियेला Hovering असे म्हणतात. जर Clickable घटक लिंक असेल तर आपल्याला लिंक चा रंग बदललेला पाहायला मिळेल किंवा लिंक कोणती आहे हि क्लिक न करता सुद्धा समजते.

Read More

1.संगणकाच्या भागांची संपूर्ण माहिती | Computer Parts Information In Marathi

2.संगणक कीबोर्ड माहिती मराठी | Computer keyboard information in marathi

3.मॉनिटर काय आहे? Monitor Information In Marathi