मराठीत संगणक पिढी म्हणजे काय? What is a computer generation in Marathi

संगणक पिढी म्हणजे काय? What is a computer generation?

संगणक पिढी (Computer Generations) म्हणजे संगणक तंत्रज्ञानाच्या विकासाच्या कालखंडातील विविध टप्पे, जे संगणकाच्या कार्यक्षमतेत, आकारात, कार्यप्रणालीत आणि कार्यक्षमतेत सुधारणा दर्शवतात. प्रत्येक संगणक पिढी वेगळ्या तंत्रज्ञानावर आधारित असते आणि ती एका विशिष्ट कार्यपद्धतीवर काम करते. संगणकाच्या प्रत्येक पिढीमध्ये तंत्रज्ञानाच्या महत्त्वपूर्ण सुधारणांचा समावेश असतो, ज्या मुळे संगणक अधिक जलद, सुसंगत, सक्षम आणि कार्यक्षम होतात.चला तर मग जाणून घेऊ “What is a computer generation in Marathi” या ब्लॉग चा माध्यमातून…!

पिढींची व्याख्या | Definition of generations

1. पहिली पिढी (1940-1956):

2. दुसरी पिढी (1956-1963):

3. तिसरी पिढी (1964-1971):

4. चवथी पिढी (1971-प्रस्तुत):

5. पाचवी पिढी (भविष्य):

संगणक तंत्रज्ञानातील प्रगतीची ओळख | Introduction to advances in Computer Technology

Information about computer generations in Marathi संगणक तंत्रज्ञानात प्रत्येक पिढीमध्ये केल्या गेलेल्या प्रगतीमुळे संगणक अधिक कार्यक्षम, जलद आणि छोटे बनले आहेत. प्रत्येक पिढीतील नवीन तंत्रज्ञानाने संगणकाच्या कार्यक्षमतेत लक्षणीय वाढ केली आहे, ज्यामुळे विविध उद्योगांमध्ये संगणकाचा वापर आणि आवश्यकता अधिक वाढली आहे.

संगणक पिढ्यांच्या विकासाने न केवळ संगणकांमध्ये, तर संपूर्ण तंत्रज्ञान क्षेत्रात प्रगतीला चालना दिली आहे. संगणक आता डेटा विश्लेषण, कृत्रिम बुद्धिमत्ता, विज्ञान, उद्योग, शिक्षण, आरोग्य, आणि इतर क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर वापरले जात आहेत.

पहिली पिढी (1940-1956)

संगणकाच्या विकासाची पहिली पिढी 1940 ते 1956 या कालावधीत होती. या कालखंडात संगणक अद्याप प्रारंभिक अवस्थेत होते आणि त्यांच्यात असलेल्या तंत्रज्ञानामुळे त्यांचा आकार मोठा, कार्यक्षमतेत कमी, आणि वापरण्यास जड होता. पहिल्या पिढीच्या संगणकांचे प्रमुख वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांचा वापर व्हॅक्यूम ट्यूब्सवर आधारित होता, जे याच्या कार्यप्रणालीत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.

1. व्हॅक्युम ट्यूबचा वापर: Use of vacuum tube:

व्हॅक्युम ट्यूब्स (Vacuum Tubes) हे पहिल्या पिढीतील संगणकांच्या मुख्य तंत्रज्ञानाचा भाग होते. हे ट्यूब्स इलेक्ट्रॉनिक सर्किट्ससाठी वापरले जात होते, जे सिग्नल्सचे प्रवाह नियंत्रित करत होते. व्हॅक्युम ट्यूब्स संगणकाच्या यंत्रणा चालवण्यासाठी आवश्यक असलेल्या वीजेची निर्मिती करायचे. या ट्यूब्सचा आकार मोठा आणि जड होता, ज्यामुळे संगणक फार मोठे होऊन त्यांच्या कार्यक्षमतेवर परिणाम होत होता.

2. ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer):

ENIAC हे पहिल्या पिढीचे एक महत्त्वपूर्ण संगणक होते, जे 1945 मध्ये तयार झाले. हे संगणक विशेषत: अंकगणितीय गणनांसाठी वापरले जात होते आणि दुसऱ्या महायुद्धाच्या वेळी तो वापरला गेला होता. ENIAC मध्ये सुमारे 17,000 व्हॅक्युम ट्यूब्स वापरण्यात आले होते, आणि त्याच्या आकारामुळे ते एका मोठ्या खोलीत ठेवले जात होते.

महत्त्व: ENIAC ने संगणक तंत्रज्ञानाच्या विकासास चालना दिली. हे संगणक त्यावेळच्या सॉफ्टवेअर आणि हार्डवेअरच्या ओळखीला मदत करणारे होते.

3. UNIVAC (Universal Automatic Computer):

UNIVAC हे दुसरे महत्त्वाचे संगणक होते, जे 1951 मध्ये तयार झाले. हे सर्वसामान्य उपयोगासाठी डिझाइन केले होते आणि त्याने डेटा प्रोसेसिंगच्या क्षेत्रात क्रांती घडवली. UNIVAC चा वापर अमेरिका सरकार आणि वाणिज्यिक क्षेत्रात करण्यात आला होता.

महत्त्व: UNIVAC ने संगणकाचे व्यावसायिक वापरासाठी मार्गदर्शन केले. त्याने संगणकाच्या तुलनेत जलद गणनांसाठी सॉफ्टवेअर आणि हॅर्डवेअरची जोड दिली.

4. वैशिष्ट्ये व मर्यादा:

वैशिष्ट्ये:

• व्हॅक्युम ट्यूब्सचा वापर: संगणकाची कार्यप्रणाली व्हॅक्युम ट्यूब्सवर आधारित होती, जे संकेतांना नियंत्रणात ठेवण्यासाठी वापरले जात होते.
• मोठा आकार: संगणक अत्यंत मोठे होते आणि त्यासाठी जास्त जागेची आवश्यकता होती.
• संकल्पना: गणितीय गणनांसाठी वापरण्याची क्षमता आणि कार्यक्षमता.
• लवचिकता: संगणक विविध प्रकारच्या गणनांसाठी वापरले जाऊ शकतात, जसे की साधे अंकगणितीय गणना किंवा लांब व प्रचंड प्रक्रियेसाठी.

मर्यादा:

• आकार: संगणक खूप मोठे आणि जड होते, त्यामुळे त्यांना एका मोठ्या खोलीत ठेवण्याची आवश्यकता होती.
• व्हॅक्युम ट्यूब्सचा अपयश: व्हॅक्युम ट्यूब्स लवकर गरम होऊन काम करणे थांबवू शकत, ज्यामुळे संगणकाच्या कार्यक्षमतेत खंड पडत असे.
• कमी कार्यक्षमता: त्यावेळच्या संगणकाची गणनाची गती अत्यंत कमी होती, आणि ती केवळ गणितीय प्रक्रियांमध्येच वापरली जात होती.
• विद्युत समस्या: व्हॅक्युम ट्यूब्स वापरण्यामुळे संगणक अधिक उष्ण होण्याची समस्या निर्माण होत होती, ज्यामुळे ती कार्यक्षमतेला मर्यादा येत होती.
• वापरण्यासाठी अवघड: संगणकांचे सॉफ्टवेअर आणि हार्डवेअर देखभाल करणे अवघड होते आणि त्यात कमी लवचिकता होती.

दुसरी पिढी (1956-1963):

संगणकांच्या इतिहासात दुसरी पिढी 1956 ते 1963 या कालावधीत होती. या कालावधीत संगणक तंत्रज्ञानात महत्त्वपूर्ण बदल झाले. पहिल्या पिढीच्या व्हॅक्युम ट्यूब्सच्या जागी दुसऱ्या पिढीतील संगणकांमध्ये ट्रांजिस्टर तंत्रज्ञानाचा वापर सुरू झाला, ज्यामुळे संगणक अधिक कार्यक्षम, लहान, आणि अधिक विश्वासार्ह बनले. या काळात संगणकांच्या आकारात कमी होऊन त्यांची कार्यक्षमता लक्षणीय वाढली.

1. ट्रांजिस्टर तंत्रज्ञानाचा वापर: Use of transistor technology:

ट्रांजिस्टर हे इलेक्ट्रॉनिक उपकरण आहे जे व्हॅक्युम ट्यूब्सच्या तुलनेत खूप लहान, कमी उष्णता निर्माण करणारे आणि अधिक विश्वासार्ह होते. ट्रांजिस्टरचा वापर संगणकांच्या सर्किट्समध्ये केला गेला, ज्यामुळे संगणक अधिक जलद आणि कार्यक्षम झाले. ट्रांजिस्टरचा उपयोग संगणकांमध्ये गती वाढवण्यासाठी, कार्यक्षमता सुधारण्यासाठी आणि उष्णता कमी करण्यासाठी झाला.

• फायदे:
  • संगणक आकाराने लहान, हलके आणि अधिक कार्यक्षम झाले.
  • उष्णता कमी झाली आणि कार्यक्षमता वाढली.
  • ट्रांजिस्टर अधिक दीर्घकाळ कार्यरत राहतात, जे व्हॅक्युम ट्यूब्सपेक्षा जास्त विश्वासार्ह होते.

2. संगणकांच्या आकारात व कार्यक्षमतेत सुधारणा:

दुसऱ्या पिढीमध्ये संगणकांच्या आकारात आणि कार्यक्षमतेत मोठ्या प्रमाणावर सुधारणा झाली. ट्रांजिस्टर तंत्रज्ञानामुळे संगणकांची कामगिरी वेगवान झाली, आणि ते अधिक कार्यक्षम झाले. संगणक छोटे होण्यास सुरूवात झाली, जे पूर्वी खूप मोठे आणि जड असायचे. या काळात संगणक वेगाने गणना पूर्ण करू शकत होते, आणि त्यांचा वापर व्यापार, शिक्षण, सरकारी आणि इतर क्षेत्रांमध्ये विस्तृत झाला.

• आकारात सुधारणा: संगणक पूर्वी ज्या जागेत बसत नव्हते, त्या तुलनेत यावेळी लहान आकारात पोहचले.
• कार्यक्षमतेत सुधारणा: ट्रांजिस्टरच्या मदतीने संगणकांची गती व कार्यक्षमता खूप वाढली.

3. IBM 1401 सारखे संगणक:

IBM 1401 हे दुसऱ्या पिढीतील एक प्रमुख संगणक होते. हे संगणक विशेषत: व्यापारी क्षेत्रात वापरण्यासाठी डिझाइन केले होते. IBM 1401 संगणक हे पहिले व्यावसायिक रूपात लोकप्रिय झाले. ते ट्रांजिस्टरवर आधारित होते आणि त्यांची कार्यक्षमता आणि आकार यामध्ये मोठ्या प्रमाणावर सुधारणा झाली होती.

• IBM 1401 चे वैशिष्ट्ये:
  
  • संगणकाची कार्यक्षमता: IBM 1401 चा वापर व्यापारिक डेटा प्रोसेसिंगसाठी केला जात होता. यामुळे संगणकाचा वापर व्यापारी क्षेत्रात वाढला.
  • आकार: हे संगणक लहान आणि कार्यक्षम होते, ज्यामुळे त्यांना वेगाने स्वीकारले गेले.
  • प्रोग्रामिंग: IBM 1401 मध्ये फोर्डन (Fortran) आणि असेंब्ली भाषा वापरण्यात येत होत्या.
• महत्त्व: IBM 1401 च्या यशामुळे संगणक तंत्रज्ञानाची व्यावसायिक वापरातील क्षमता दाखवली गेली. त्यामुळे संगणकांचा वापर मोठ्या प्रमाणावर वाढला आणि संगणकांचे महत्त्व अधिक स्पष्ट झाले.
  

4. वैशिष्ट्ये आणि मर्यादा:

वैशिष्ट्ये:

• ट्रांजिस्टर तंत्रज्ञानाचा वापर: संगणकांच्या कार्यक्षमता आणि विश्वसनीयतेत लक्षणीय सुधारणा झाली.
• आकार आणि वजन कमी: संगणक लहान आणि हलके बनले, जे त्यांना अधिक पोर्टेबल बनवले.
• व्यावसायिक वापर: संगणकांचा वापर वाणिज्य, उद्योग आणि सरकारी विभागात वाढला.
• वापरण्यास सुलभ: दुसऱ्या पिढीतील संगणक वापरणे आणि देखभाल करणे अधिक सोपे झाले.

मर्यादा:

• वाचनीयता आणि युजर-फ्रेंडली इंटरफेसचा अभाव: संगणक वापरणे अजूनही विशिष्ट तज्ञांसाठीच उपलब्ध होते, आणि सामान्य लोकांसाठी त्यांना कसे वापरावे हे समजून घेणे कठीण होते.
• संगणकाचे उच्च किंमती: दुसऱ्या पिढीतील संगणक फार महाग होते, ज्यामुळे त्यांचा वापर अत्यंत मर्यादित राहिला.
• संगणकाच्या क्षमतेची मर्यादा: तरीही संगणकाच्या कार्यक्षमतेत अनेक बाबतीत सुधारणा होऊ शकल्या, तरी पूर्णपणे जलद आणि शक्तिशाली संगणक अद्याप निर्माण झाले नव्हते.

तिसरी पिढी (1964-1971):

संगणकांच्या विकासाच्या इतिहासातील तिसरी पिढी 1964 ते 1971 या कालावधीत होती. या काळात संगणकांमध्ये इंटिग्रेटेड सर्किट्स (ICs) चा वापर सुरू झाला, ज्यामुळे संगणकांची कार्यक्षमता आणि गती लक्षणीयरीत्या सुधारली. तिसऱ्या पिढीमध्ये संगणकांचे आकार आणखी लहान झाले आणि ते अधिक कार्यक्षम आणि व्यावसायिक वापरासाठी उपयुक्त बनले. या काळात संगणकांची लोकप्रियता आणि व्यावसायिक वापर वाढला.

1. इंटिग्रेटेड सर्किट्स (ICs) चा वापर:

इंटिग्रेटेड सर्किट्स (Integrated Circuits – ICs) हे तंत्रज्ञान तिसऱ्या पिढीच्या संगणकांची महत्त्वाची वैशिष्ट्ये होती. ICs मध्ये अनेक इलेक्ट्रॉनिक घटक (जसे की ट्रांजिस्टर, रेजिस्टर्स, आणि कॅपेसिटर्स) एकाच चिपवर इंटिग्रेट केले जातात. या तंत्रज्ञानामुळे संगणकांचा आकार कमी झाला आणि कार्यक्षमता वाढली. ICs ने संगणकांचे अधिक कॉम्पॅक्ट डिझाइन बनवले, ज्यामुळे संगणक हलके आणि प्रभावी बनले.

• फायदे:
  • आकार कमी झाला: ICs च्या वापरामुळे संगणक छोटे आणि हलके बनले.
  • गती वाढली: ICs ने संगणकाच्या कार्यक्षमतेत लक्षणीय सुधारणा केली. संगणक अधिक वेगाने कार्य करू लागले.
  • विश्वसनीयता वाढली: ICs लहान आणि अधिक विश्वासार्ह होते, ज्यामुळे संगणकांची कार्यक्षमता वाढली.

2. संगणक अधिक वेगवान व कार्यक्षम:

तिसऱ्या पिढीमध्ये संगणकांचे वेग आणि कार्यक्षमता दोन्ही मोठ्या प्रमाणावर वाढले. ICs च्या वापरामुळे संगणकांमध्ये मोठे सुधारणात्मक बदल घडले. संगणक अधिक जलद गणना करू लागले आणि मोठ्या डेटाच्या प्रोसेसिंगसाठी सक्षम होऊ लागले.

• गतीमध्ये सुधारणा: ICs च्या मदतीने संगणकांची प्रक्रिया गती अधिक झाली. यामुळे मोठ्या प्रमाणावर डेटा प्रोसेसिंग करणे शक्य झाले.
• कार्यक्षमतेत वाढ: संगणक अधिक कार्यक्षम आणि विश्वासार्ह बनले, त्यामुळे ते विविध व्यावसायिक आणि वैज्ञानिक कार्यांसाठी वापरले जाऊ लागले.

3. संगणकांचे व्यावसायिक वापर:

तिसऱ्या पिढीमध्ये संगणकांचा व्यावसायिक वापर मोठ्या प्रमाणावर वाढला. पूर्वी केवळ संशोधन आणि गणितीय गणनांसाठी वापरण्यात येणारे संगणक आता व्यापारी क्षेत्रांमध्ये, उद्योगांमध्ये आणि शासकीय संस्थांमध्ये देखील वापरले जाऊ लागले.

• व्यावसायिक क्षेत्रातील वापर: उद्योग, बँकिंग, सरकारी विभाग आणि शैक्षणिक संस्थांमध्ये संगणकांचा वापर मोठ्या प्रमाणावर सुरू झाला. उदाहरणार्थ, बॅंकांमध्ये खात्यांचे डेटा व्यवस्थापन, शासकीय कार्यालयांमध्ये रेकॉर्ड ठेवणे, आणि उद्योगांमध्ये उत्पादन प्रक्रिया सुधारण्यासाठी संगणकांचा वापर सुरू झाला.
• सॉफ्टवेअर आणि ऑपरेटिंग सिस्टमचे विकास: संगणकांवर वापरण्यासाठी सॉफ्टवेअर आणि ऑपरेटिंग सिस्टम विकसित झाले. यामुळे संगणक वापरणे सोपे झाले आणि त्यांचा कार्यक्षम वापर सुरू झाला.
• आधुनिक कार्यप्रणाली: संगणकांमध्ये मल्टीटास्किंग क्षमता होती, ज्यामुळे एकाच वेळी अनेक कार्ये पूर्ण केली जाऊ शकत होती.

4. वैशिष्ट्ये आणि मर्यादा:

वैशिष्ट्ये:

• इंटिग्रेटेड सर्किट्स (ICs) चा वापर: ICs च्या वापरामुळे संगणक छोटे आणि प्रभावी झाले.
• कार्यक्षमता आणि गतीत सुधारणा: संगणक अधिक जलद कार्य करु लागले आणि त्यांची कार्यक्षमता वाढली.
• व्यावसायिक आणि वैज्ञानिक क्षेत्रातील वापर: संगणकांचा वापर व्यावसायिक कार्यांसाठी, बँकिंग, आणि सरकारी क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर झाला.
• उच्च क्षमता: संगणकांमध्ये अधिक डेटा संग्रहित करण्याची आणि त्यावर प्रक्रिया करण्याची क्षमता वाढली.

मर्यादा:

• किंमत: इंटिग्रेटेड सर्किट्स चा वापर किमतीत थोडीशी वाढ केली, तरीही ती अद्याप सर्वांसाठी सुलभ होती.
• संगणकासाठी विशेष प्रशिक्षित व्यक्तींची आवश्यकता: संगणक ऑपरेशन्स आणि सॉफ्टवेअर हॅन्डलिंगसाठी प्रशिक्षित व्यक्ती आवश्यक होती. त्यामुळे सामान्य लोकांसाठी संगणक उपयोग करणे अजूनही थोडे कठीण होते.
• विकसित ऑपरेटिंग सिस्टीम्स आणि सॉफ्टवेअर्सच्या अभावामुळे काही मर्यादा: तिसऱ्या पिढीच्या संगणकांना प्रगतीची आवश्यकता होती, विशेषत: सॉफ्टवेअर आणि ऑपरेटिंग सिस्टीम्सच्या संदर्भात.

चौथी पिढी (1971-आजपर्यंत):

संगणकाच्या इतिहासातील चौथी पिढी 1971 ते आजपर्यंतची आहे. या काळात संगणकांमध्ये मायक्रोप्रोसेसर तंत्रज्ञानाचा वापर सुरू झाला, ज्यामुळे संगणकांचे आकार आणखी लहान झाले, परंतु कार्यक्षमता तीव्र वाढली. चौथ्या पिढीने संगणकांमध्ये क्रांतिकारी बदल घडवले, ज्यामुळे ते सामान्य व्यक्तींसाठी उपलब्ध झाले. याच काळात वैयक्तिक संगणक (PC) आणि इंटरनेटचा उदय झाला, ज्यामुळे संगणकांचा वापर घराघरात आणि प्रत्येक क्षेत्रात वाढला.

1. मायक्रोप्रोसेसर तंत्रज्ञानाचा वापर: Use of microprocessor technology:

चौथ्या पिढीतील संगणकांमध्ये मायक्रोप्रोसेसर चा वापर सर्वात महत्त्वाचा बदल होता. मायक्रोप्रोसेसर हे एक चिप असते ज्यामध्ये सर्वकाही – प्रोसेसिंग, नियंत्रण आणि गणनाची क्षमता – एकाच चिपवर संकलित केलेली असते. यामुळे संगणकांच्या आकारात घट झाली, पण त्यांची कार्यक्षमता आणि गती अत्यंत वाढली.

• फायदे:
  • आकार कमी झाला: मायक्रोप्रोसेसरच्या मदतीने संगणक छोटे आणि कॉम्पॅक्ट बनले.
  • किंमत कमी झाली: मायक्रोप्रोसेसरच्या वापरामुळे संगणक अधिक किफायतशीर झाले.
  • गती व कार्यक्षमता वाढली: मायक्रोप्रोसेसर संपूर्ण संगणक प्रणालीचे कार्य एकाच चिपवर करण्यास सक्षम होते, ज्यामुळे संगणकाची कार्यक्षमता मोठ्या प्रमाणावर वाढली.

2. वैयक्तिक संगणक (PC) ची ओळख:

चौथ्या पिढीमध्ये वैयक्तिक संगणक (Personal Computer – PC) चा उदय झाला. वैयक्तिक संगणक म्हणजे घराघरात वापरण्याचा योग्य संगणक, ज्याचे डिझाइन आणि कार्यक्षमता अगदी सामान्य वापरकर्त्यासाठी उपयुक्त होती. 1970 च्या दशकाच्या शेवटी, IBM ने IBM Personal Computer (PC) ची ओळख केली, ज्यामुळे संगणक सर्वसामान्य लोकांसाठी उपलब्ध होऊ लागले.

• उदाहरण:
  
  • Apple I आणि Apple II हे प्रकट झाले आणि ते घराघरात आणि लहान व्यवसायांमध्ये वापरण्यासाठी आदर्श ठरले.
  • IBM PC: IBM ने वैयक्तिक संगणकांच्या क्षेत्रात क्रांती केली, ज्यामुळे त्याचे व्यावसायिक क्षेत्रात खूप महत्त्व झाले.
• महत्त्व:
  
  • वैयक्तिक संगणकाच्या वापरामुळे लोकांच्या कार्यपद्धतीत आणि जीवनशैलीत मोठे बदल घडले. घरच्या वापरासाठी संगणक आता सामान्य गोष्ट बनले आणि शालेय शिक्षण, ऑफिस काम, गेमिंग, ग्राफिक्स डिझाइन, आणि इतर अनेक कार्यांसाठी संगणक वापरणे सर्वसामान्य झाले.

3. इंटरनेट आणि संगणकांची जोडणी:

इंटरनेटची ओळख चौथ्या पिढीच्या सुरुवातीला झाली आणि त्याचा संगणकांशी जवळचा संबंध बनला. इंटरनेटच्या मदतीने संगणकांना एक-दुसऱ्याशी जोडता आले आणि डेटा व माहितीच्या आदान-प्रदानाचे कार्य झपाट्याने वाढले. संगणकांचे नेटवर्किंग, इमेल, वेब ब्राउझिंग, आणि ऑनलाइन संवाद ही सामान्य गोष्ट बनली.

• इंटरनेटचा उदय:
  
  • ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network) हे इंटरनेटच्या आद्य रूपात 1969 मध्ये सुरू झाले, पण 1990 च्या दशकात इंटरनेटचा विकास आणि विस्तार सुरू झाला.
  • वेब ब्राउझर (जसे की Netscape, Internet Explorer) आणि ईमेलचा वापर लोकप्रिय झाला.
• महत्त्व:
  
  • इंटरनेटच्या मदतीने संगणकांचे नेटवर्किंग, माहितीचा प्रवाह, आणि संवादाची साधने विस्तृत झाली. व्यावसायिक, शैक्षणिक, आरोग्य, मनोरंजन, इत्यादी क्षेत्रांमध्ये इंटरनेटचे महत्त्व वाढले.
  • इंटरनेटवर आधारित सेवांमुळे, विशेषत: ई-कॉमर्स, सोशल मीडिया, आणि ऑनलाइन शिक्षण, ने एक नवीन क्रांती घडवली.

4. वैशिष्ट्ये आणि मर्यादा:

वैशिष्ट्ये:

• मायक्रोप्रोसेसरच्या वापरामुळे संगणक लहान, कमी किंमतीचे, आणि अधिक शक्तिशाली बनले.
• वैयक्तिक संगणक (PC) चा वापर सामान्य लोकांसाठी सोपा आणि व्यावसायिक वापरासाठी उपयुक्त झाला.
• इंटरनेटने संगणकांना जोडले, ज्यामुळे माहितीचा आदान-प्रदान अधिक जलद आणि सोपा झाला.
• संगणकांना नेटवर्किंगच्या मदतीने अधिक कार्यक्षम आणि इंटरकनेक्टेड बनवले.

मर्यादा:

• सुरक्षिततेच्या समस्या: इंटरनेटच्या वापरासोबत संगणकांच्या सुरक्षिततेबाबत समस्या देखील वाढल्या, जसे की हॅकिंग, डेटा चोरी, आणि प्रायव्हसीचे संकट.
• जटिलता: संगणकांचे सॉफ्टवेअर आणि हार्डवेअर जरी विकसित झाले तरीही काही वेळा वापरकर्त्यांसाठी तंत्रज्ञान समजून घेणे आणि वापरणे जड पडत होते.
• संगणकाची सुसंगतता: विविध सॉफ्टवेअर्स आणि हार्डवेअरमध्ये सुसंगततेची समस्या देखील होती.

पाचवी पिढी (भविष्यकाळ):

पाचवी पिढी संगणक तंत्रज्ञानाच्या भविष्यातील युगाचे प्रतीक ठरते. या पिढीत कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI), मशीन लर्निंग, सुपरकंप्युटर्स, रोबोटिक्स, आणि नैसर्गिक भाषा प्रक्रिया (NLP) यांसारख्या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानांचा वापर होणार आहे. पाचवी पिढीच्या संगणकांमध्ये मानवी मेंदूसारख्या तंत्रज्ञानाची क्षमता असणार आहे, ज्यामुळे ते अधिक स्वयंचलित, बुद्धिमान आणि कार्यक्षम होऊ शकतील.

1. कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) व मशीन लर्निंगचा वापर:

कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि मशीन लर्निंग (ML) हे पाचवी पिढीतील संगणक तंत्रज्ञानाचे मुख्य घटक असतील. AI म्हणजे संगणकांना मानवी बुद्धिमत्तेसारखी कार्ये करण्याची क्षमता देणे, जसे की निर्णय घेणे, शिकणे, समस्या सोडवणे आणि वातावरणाशी संवाद साधणे. मशीन लर्निंग AI चा एक भाग आहे ज्यात संगणक स्वतःच्या अनुभवावरून शिकतात आणि वेळोवेळी त्यांची कार्यक्षमता सुधारतात.

• फायदे:
  
  • आत्मनिर्भरता: AI च्या मदतीने संगणकांमध्ये आपोआप शिकण्याची आणि सुधारण्याची क्षमता येईल.
  • वेगवान निर्णय: संगणकांना वेगाने निर्णय घेता येतील आणि जटिल समस्यांचा सोडवणूक प्रक्रियेचा गती वाढेल.
  • अचूकता: AI व ML तंत्रज्ञानामुळे संगणक अधिक अचूक निर्णय घेऊ शकतील.
• उदाहरण:
  
  • स्वयंचलित वाहने: कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या वापरामुळे, स्वयंचलित (ऑटोनोमस) वाहने किंवा ड्रोन नियंत्रित करता येतील.
  • चिकित्सा क्षेत्र: रोगांचे निदान, उपचार योजना, आणि औषधांची संशोधन प्रक्रिया जलद आणि अचूकपणे होईल.

2. सुपरकंप्युटर्स व रोबोटिक्स:

सुपरकंप्युटर्स आणि रोबोटिक्स पाचवी पिढीच्या संगणकांचा महत्त्वाचा भाग असतील. सुपरकंप्युटर्स हे अत्यंत उच्च कार्यक्षमता असलेले संगणक असतात, जे अत्यंत जटिल गणना आणि डेटा प्रोसेसिंगसाठी वापरले जातात. रोबोटिक्स म्हणजे संगणक नियंत्रण असलेले यांत्रिक यंत्र आणि उपकरणे, जे विविध शारीरिक कार्ये स्वयंचलितपणे करतात.

• सुपरकंप्युटर्स:
  
  • सुपरकंप्युटर्स च्या मदतीने संशोधन, हवामान बदल, अणुशक्ती, आणि मोठ्या प्रमाणावर डेटा विश्लेषण शक्य होईल.
  • उदाहरण: “टायटन,” “स्पेक्टर,” आणि “त्सुकीबा” यासारखे सुपरकंप्युटर्स मोठ्या डेटा सेट्सवर काम करून वैज्ञानिक संशोधनाचा वेग वाढवू शकतात.
• रोबोटिक्स:
  
  • रोबोट्स विविध क्षेत्रांमध्ये, जसे की औद्योगिक उत्पादन, आपत्कालीन परिस्थिती, वैद्यकीय शस्त्रक्रिया, आणि घरगुती सहाय्य या सर्वांमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावू शकतात.
  • उदाहरण: मेडिकल रोबोट्स, स्वयंचलित उद्योग रोबोट्स, आणि रोबोट सहाय्यक यांचा वापर वाढेल.

3. नैसर्गिक भाषा प्रक्रिया (NLP) तंत्र:

नैसर्गिक भाषा प्रक्रिया (NLP) हे एक तंत्रज्ञान आहे जे संगणकांना मानवी भाषेची समज आणि प्रक्रिया करण्यास सक्षम करते. NLP च्या मदतीने संगणक अधिक नैतिक आणि वेगवेगळ्या भाषांमध्ये संवाद साधू शकतात.

• फायदे:
  
  • मानवी-संगणक संवाद: NLP च्या मदतीने संगणकांना मानवी भाषेतून सूचना समजून घेणे आणि त्यावर कार्यवाही करणे शक्य होईल.
  • ऑटोमेटेड संवाद प्रणाली: ग्राहक सेवा, शंकेसाठी सहाय्य, आणि भाषांतर या क्षेत्रात NLP चा वापर होईल.
  • विविध भाषांमध्ये संवाद: NLP चा वापर विविध भाषांमध्ये भाषांतर किंवा संवाद सुलभ करू शकतो.
• उदाहरण:
  
  • स्मार्ट असिस्टंट्स: Google Assistant, Siri आणि Alexa सारख्या स्मार्ट सहाय्यकांमध्ये NLP चा वापर केला जातो.
  • वैयक्तिक सहाय्यक: आवाजाद्वारे संवाद साधत असलेल्या व्हर्च्युअल असिस्टंट्सची लोकप्रियता वाढेल.

4. वैशिष्ट्ये आणि मर्यादा:

वैशिष्ट्ये:

• स्वयंचलित निर्णय क्षमता: AI आणि मशीन लर्निंग तंत्रज्ञानामुळे संगणकांचे निर्णय अधिक जलद आणि अचूक होतील.
• उच्च कार्यक्षमता: सुपरकंप्युटर्स आणि रोबोटिक्सच्या वापरामुळे संगणक अधिक शक्तिशाली आणि कार्यक्षम बनतील.
• मानवी जीवनाचा भाग बनणे: संगणक आता सामान्य जीवनात अधिक उपयोगी ठरतील, जसे की घरातील सहाय्यक, औद्योगिक यंत्रणा, आणि वैद्यकीय क्षेत्रातील प्रगती.
• भाषेचा समज: नैसर्गिक भाषा प्रक्रियेच्या मदतीने संगणक मानव भाषेचा अधिक चांगला समज करु शकतात.

मर्यादा:

• सुरक्षा आणि गोपनीयता: AI व सुपरकंप्युटर्सच्या वापरामुळे डेटा चोऱ्या आणि हॅकिंगचा धोका अधिक होऊ शकतो.
• मानवाधिकार: संगणकांच्या अधिक स्वायत्ततेमुळे, मानवी हस्तक्षेपाची मर्यादा ओलांडली जाऊ शकते.
• तंत्रज्ञानाची वाढती जटिलता: तंत्रज्ञानाच्या झपाट्याने वाढल्यामुळे त्याचा उपयोग आणि नियंत्रण देखील जटिल होईल.

FAQ –

Read More

1.संगणक कीबोर्ड माहि1ती मराठी | Computer keyboard information in marathi

2.संगणकाच्या भागांची संपूर्ण माहिती | Computer Parts Information In Marathi

3.एसएसडी म्हणजे काय? What is SSD ?